«Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΛΗΘΕΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ΜΑΣ»
Υπό την αιγίδα του Δήμου Θεσσαλονίκης, διοργανώθηκε στην Κεντρική Δημοτική Βιβλιοθήκη εκδήλωση-βιβλιοπαρουσίαση από τις ιστορικές εκδόσεις Κυριακίδη και το Σωματείο Δράσης Νίκος Καπετανίδης. Κεντρικός ομιλητής ήταν ο Βουλευτής Ροδόπης της Νέας Δημοκρατίας και Αναπληρωτής Καθηγητής Νομικής του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου Ευριπίδης Στυλιανίδης.
Ο ομιλητής παρουσίασε το βιβλίο του Καθηγητή Παντελή Χ. Βαλιούλη «Πόντος, ιστορία και πολιτισμός: Σελίδες εκ της συμφοράς του Πόντου 1921-1924». Ο Ευριπίδης Στυλιανίδης κλήθηκε ως ομιλητής και για τον πρόσθετο λόγο ότι οι πρόσφυγες παππούδες του κατάγονται από τα ίδια χωριά, το Σκοπό και τις Σαράντα Eκκλησιές Ανατολικής Θράκης με τον συγγραφέα. Να σημειωθεί ότι το βιβλίο εξεδόθη πρώτη φορά το 1957 από τις εκδόσεις Κυριακίδη, αμέσως μετά από τα επεισόδια που έγιναν από το τουρκικό παρακράτος σε βάρος του Ελληνισμού της Κωνσταντινούπολης και αποτέλεσε ένα φόρο τιμής στην μνήμη των θυμάτων της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού στην Αμισώ(Σαμψούν) τον Ιανουάριο του 1921.
Ο συγγραφέας Παντελής Χ. Βαλιούλης, Καθηγητής στο Τσινέκειο Γυμνάσιο Σαμψούντας, έχοντας από τύχη γλιτώσει τη θανατική ποινή που επέβαλε στα μέλη του πολιτιστικού συλλόγου «Ορφέας» ένα έκτακτο προσχηματικό επαναστατικό δικαστήριο, θεώρησε εθνικό και ηθικό του χρέος στην μνήμη των νεκρών, να αποτυπώσει την ιστορία του Ελληνισμού της Σαμψούντας ως μαρτυρία-κατάθεση στο παρόν βιβλίο, το οποίο προσφάτως επανεκδόθηκε.
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους, η Βουλευτής Α΄ Θεσσαλονίκης της Νέας Δημοκρατίας Άννα Ευθυμίου, ο Δήμαρχος του Δήμου Εμμανουήλ Παππά Δημήτριος Νότας, η Αντιδήμαρχος του Δήμου Εμμανουήλ Παππά Ελένη Πατρίκη, η Δημοτική Σύμβουλος του Δήμου Πυλαίας-Χορτιάτη Χρυσούλα Θεοδώρου, ο τέως Βουλευτής Χαλκιδικής της Νέας Δημοκρατίας Γεώργιος Βαγιωνάς, ο Συνταγματάρχης κ. Καλυβιώτης ως εκπρόσωπος του στρατηγού του Γ΄ Σώματος Στρατού, ο Πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητάς Νέου Σκοπού Χρήστος Χαμάλης, ο απόγονος της οικογένειας Βαλιούλη κ. Σακελλαρίδης, οι εκπρόσωποι των εκδόσεων Κυριακίδη, το Δ.Σ του Συλλόγου Δράσης Νίκος Καπετανίδης, εκπρόσωποι της θρακικής εστίας και εκπρόσωποι πολλών συλλογών από το Σκοπό, τις Σαράντα Εκκλησιές αλλά και την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής και Βόρειας Θράκης(Ανατολική Ρωμυλία).
Η ομιλία του Ευριπίδη Στυλιανίδη ήταν συναισθηματικά φορτισμένη, ιστορικά αποκαλυπτική, αλλά και πολιτικά στοχευμένη πάνω στις ρεαλιστικές προϋποθέσεις που πρέπει να συντρέχουν προκειμένου να εδραιωθεί η ειρήνη και να αναπτυχθεί η συνεργασία και ίσως και η φιλία μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας, έχοντας ως βάση την ιστορική αλήθεια, την παραδοχή λαθών και παραλείψεων και από τις δύο πλευρές και φυσικά το σεβασμό του διεθνούς δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ειδικότερα ο Ευριπίδης Στυλιανίδης παρουσιάζοντας το βιβλίο του αείμνηστου συμπατριώτη του Παντελή Βαλιούλη τόνισε:
«… Το 2007 μου τηλεφώνησε ο πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής και μου πρότεινε να αναλάβω το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.
Θυμίζω ότι σε εκείνη τη συγκυρία υπήρχε μεγάλη ένταση με το βιβλίο ιστορίας της Στ’ Δημοτικού, του οποίου η συγγραφέας κ. Ρεπούση υποστήριζε ότι «οι Έλληνες στη Σμύρνη δεν σφαγιάζονταν αλλά στοιβάζονταν», στην Κύπρο δεν έγινε παράνομη εισβολή και κατοχή των Τούρκων αλλά σχεδόν εκδρομή, ενώ αγνοούσε πλήρως τη συμβολή της Ορθοδοξίας, των Θρακών, των Ποντίων, των Μικρασιατών και εν γένη όλου του προσφυγικού Ελληνισμού στους αγώνες για την Ανεξαρτησία της Πατρίδας. Το βιβλίο επεδίωκε να ξαναγράψει διαφορετικά την ιστορία και όχι να διδάξει μέσα από αυτήν την αλήθεια στη νέα γενιά.
Η συγγραφέας αγνοούσε ενσυνειδήτως αυτό που λέει στον πρόλογο του βιβλίου μας ο καθηγητής Δημήτριος Μαυροσκούφης, ότι :
«Μνήμη και ιστορία αν και δεν ταυτίζονται, έχουν ισχυρούς δεσμούς μεταξύ τους, γιατί και οι δύο ανήκουν στην ιστορική κουλτούρα, δίνοντας νόημα στο παρελθόν και τα ίχνη του…. Τι θυμόμαστε και τι ξεχνάμε εξαρτάται κυρίως από τους πολιτικούς και την κυρίαρχη κουλτούρα…. Για τους περισσότερους το παρόν, ως δώρο προς τις επόμενες γενεές , θεωρείται ότι εμπεριέχει ένα είδος συνείδησης, που αποσκοπεί στο να μεταδώσει αξίες, μνήμη και ταυτότητα…».
Συμμεριζόμενος αυτήν ακριβώς την αντίληψη, απάντησα θετικά στην τιμητική πρόταση του πρωθυπουργού Κ. Καραμανλή, θέτοντας όμως ως προϋπόθεση την απομάκρυνση του συγκεκριμένου διδακτικού εγχειριδίου μετά από την σχετική επιστημονική τεκμηρίωση της Ακαδημίας Αθηνών. Αυτή ήταν και η πρώτη απόφαση που υπέγραψα ως Υπουργός Παιδείας το 2007 αντιμετωπίζοντας μια προκλητική επίθεση δολοφονίας χαρακτήρα από κουλτουριάρικους κύκλους διεθνιστών και δικαιωματιστών στην Αθήνα που επιχείρησαν από τα πρώτα μου πολιτικά βήματα να με παρουσιάσουν επικοινωνιακά σχεδόν ως «ακραίο και εθνικιστή».
Την απόφαση μου στη φάση εκείνη στήριξαν δύο προσωπικότητες.
Ο Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Χριστόδουλος που μόλις είχε βγει από το Νοσοκομείο στο Μαϊάμι των ΗΠΑ, έσπευσε να δηλώσει στον τύπο:
«Με χαρά πληροφορήθηκα σήμερα ότι με απόφαση του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων απεσύρθη το κείμενο, αν και διορθωμένο εν τινι μέτρο, και δεν θα εκτυπωθεί το βιβλίο της ιστορίας της Στ’ Δημοτικού. Η Εκκλησία μας πρώτη αλλά και στη συνέχεια όλα τα πνευματικά ιδρύματα και οι πνευματικοί άνθρωποι της πατρίδας μας αντιστάθηκαν σε αυτήν τη διαστρέβλωση των αναμφισβήτητων ιστορικών γεγονότων, καθώς και την προσφορά της Εκκλησίας στους αγώνες του έθνους. Συγχαίρω από καρδιάς τον Υπουργό κ. Ευριπίδη Στυλιανίδη για την παρρησία και την ευθυκρισία την οποία επέδειξε στο θέμα αυτό, που έχει αναστατώσει την ελληνική κοινωνία».
Επίσης ο μεγάλος μουσικοσυνθέτης και εμβληματική προσωπικότητα της πατριωτικής Αριστεράς Μίκης Θεοδωράκης δήλωσε ευθαρσώς προς όλα τα ΜΜΕ:
«Χαιρετίζω την απόφαση του υπουργού κ. Ευριπίδη Στυλιανίδη να αποσύρει το βιβλίο της Ιστορίας της Στ’ Δημοτικού. Υπενθυμίζω ότι ήμουν εξαρχής μεταξύ των υπερασπιστών της «ελληνικότητας», που με αγωνία διαπίστωνα ότι επιχειρείται η αποδόμηση της σε όλη την έκταση και το βάθος της εθνικής μας ζωής. Το βιβλίο ήταν μόνο ένα τμήμα – σημαντικό βεβαίως και κρίσιμο – της αποδόμησης αυτής. Σημαντικό και κρίσιμο, γιατί στόχος αυτήν τη φορά υπήρξε το πιο ευαίσθητο κομμάτι για το μέλλον της χώρας μας: τα τρυφερά μας νιάτα… Ανήκω στη γενιά που ζυμώθηκε με κορυφαία ιστορικά γεγονότα συμμετέχοντας ενεργητικά στη διαμόρφωση της νεότερης ιστορίας μας και επομένως είμαι σε θέση να υποστηρίξω ότι το ιστορικώς αληθές είναι σε κάθε ενδεχόμενο εκείνο που στην περίπτωση μας ως λαού συνδέεται με την αναζήτηση, την υπεράσπιση και την ανάδειξη της ελληνικότητας σε βάθος χρόνου ως θεμέλιο για την ύπαρξη μας, εάν φυσικά εξακολουθούμε να θέλουμε να αποκαλούμαστε Έλληνες…»
Κυρίες και κύριοι
Το βιβλίο του Παντελή Βαλιούλη «Σελίδες εκ της Συμφοράς του Πόντου 1921-1924» των εκδόσεων Κυριακίδη 1957 που ορθώς επανεκδόθηκε το 2016 και που σήμερα παρουσιάζουμε στο πλαίσιο της δημόσιας ιστορίας, δεν επιδιώκει ούτε την εκδίκηση, ούτε φυσικά την αναμόχλευση των παθών. Επιδιώκει αντίθετα να νικήσει την εθνική αμνησία και αναισθησία, να αποκαταστήσει την ιστορική αλήθεια, να διδάξει από τα λάθη τους όλες τις πλευρές, να υπηρετήσει τη δικαιοσύνη, να ενισχύσει την εθνική ταυτότητα και φυσικά να μάθει στις νεότερες γενιές από ποιους προερχόμαστε για να μην αγνοούμε και ποιοι είμαστε.
Μέσα στην ιστορία αυτή για την σφαγή στην Αμισώ(Σαμψούν) τον Ιανουάριο του 1921 διακρίνω δύο πρωταγωνιστικές μορφές που συνδέουν τη μοίρα του Ποντιακού Ελληνισμού με τον ξεριζωμένο Ελληνισμό της Θράκης. Μία μορφή είναι ο ίδιος ο συγγραφέας και η άλλη μορφή είναι ο μεγάλος πρωταγωνιστής των γεγονότων και Κυβερνήτης της Τραπεζούντος, είναι ο Άγιος των Ποντίων, ο εκ Τραπεζούντος Μητροπολίτης Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος, ο Θράκας και Κομοτηναίος Χρύσανθος.
Ο Θρακιώτης συγγραφέας Παντελής Χ. Βαλιούλης, κατάγονταν από το χωριό της γιαγιάς μου, το Σκοπό Ανατολικής Θράκης, που βρίσκονταν δίπλα στις Σαράντα Εκκλησιές, όπου γεννήθηκαν οι παππούδες μου Ευριπίδης Στυλιανίδης και Κωνσταντίνος Πετράς. Ο Βαλιούλης απόφοιτος της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης υπηρέτησε ως καθηγητής στο Τσινέκειο Γυμνάσιο της Σαμψούντας και θεώρησε χρέος του, αφού κατάφερε να επιβιώσει, να καταθέσει αυτή την ιστορική μαρτυρία της σφαγής των Ποντίων, τιμώντας την μνήμη όσων χαθήκαν άδικα από τις προσχηματικές δίκες ενός περιοδεύοντος δικαστηρίου ανεξαρτησίας(Ιστικλάλ μαχκεμεσή), όπου προήδρευε ο Χριστιανομάχος βουλευτής Αμισού δικηγόρος Εμίν.
Ο Παντελής Χ. Βαλιούλης περιγράφει ζωντανά τις παρωδίες δίκης που βίωσε μαζί με τους άλλους Έλληνες, τις φυλακίσεις, την εξορία, τα βασανιστήρια, τις εκτελέσεις και γενικότερα τους βάρβαρους τρόπους εξόντωσης του Ποντιακού και του άλλου προσφυγικού Ελληνισμού από τους Τούρκους. Αναδεικνύει όμως μέσα από τις περιγραφές του και το μεγαλείο ψυχής των Ελλήνων, την ισχυρή τους Πίστη στο Θεό, την αγάπη τους για την Πατρίδα, το δέσιμο τους με την παραδοσιακή Οικογένεια και την Κοινότητα, την προσήλωση τους στον μεγάλο Πολιτισμό που προσδιορίζει την Εθνική τους Ταυτότητα.
Είναι χαρακτηριστική η δύναμη επιβίωσης και ανάτασης που αντλεί ο προσφυγικός Ελληνισμός από την Ορθοδοξία κατά τον συγγραφέα, ο οποίος περιγράφει τη Θεία Λειτουργία στη φυλακή λίγο πριν τις εκτελέσεις:
« Την επομένην 5ην Σεπτεμβρίου 1921, Κυριακή πρωί, έν τινί των ακραίων δωματίων του φρουρίου(της φυλακής), τελείται η Θεία Λειτουργία υπό του εξ Ακ δαγ Μαδέν σεβάσμιου ιερέως Παπα Γεωργίου και του ιεροδιακόνου Βασιλείου Φελέκη. Πάντες προσήλθον και μετά ευλαβείας παρηκολούθησαν τη Θεία Λειτουργίαν. Εάν έχει η Χριστιανική ιστορία παρόμοιας Λειτουργίας, ας προσθέσει και την τελευταίαν εκείνην. Γονυκλισίαι, συγκινήσεις, κλονισμοί ολόσωμοι δια την προβλεπομένην άδικον θανάτωσιν των πλείστον εκ των παρισταμένων. Δι’ ωραίας προσλαλιάς, εν προφανεί συγκινήσει, ο ιεροδιάκονος Β. Φελέκης προσπαθεί να εμψυχώσει το εκκλησίασμα και καταλήγει δια των εξής βαρυσήμαντων στίχων:
«Όταν τρώγουνταν κάποτε τα φύλλα της αμπέλου από την αίγα την τρελλή, το κλήμα της απάντησε: Όσο κι αν τρως αλύπητα τα πράσινα μου φύλλα, καινούρια θα βλαστήσουνε κλωνιά σταφυλοβόλα, που ο ζωμός των θα γενή σπονδή στο σφάξιμο σου»».
Με προσχηματικούς λόγους στοχοποιούνται από τους Τούρκους όλοι οι επιφανείς Έλληνες και οδηγούνται μαζικά στο θάνατο, τη φυλακή ή τα τμήματα καταναγκαστικής εργασίας.
Ανάμεσα τους, εκτός από τα μέλη του Συλλόγου Ορφέας, όπου πρωταγωνιστούσε ο συγγραφέας, πρώτος στόχος καθίσταται και ο έτερος συμπατριώτης μου, ο Κομοτηναίος Μητροπολίτης Τραπεζούντος Χρύσανθος Φιλιππίδης. Ο Χρύσανθος που αργότερα θα ηγηθεί ως Αρχιεπίσκοπος της Εκκλησίας της Ελλάδας και θα πρωταγωνιστήσει στην αποκατάσταση των προσφύγων μετά το 1922 και σε όλους τους μετέπειτα εθνικούς αγώνες κατά των Ιταλών και των Γερμανών, κατά την προηγούμενη περίοδο της Ρωσικής κυριαρχίας, με τη συναίνεση της διεθνούς κοινότητας(ΚτΕ), διετέλεσε Κυβερνήτης της Τραπεζούντας και προστάτεψε από την πρώτη απόπειρα γενοκτονίας των Τσετών τους Ποντίους αλλά προστάτεψε και τους απλούς Τούρκους από τον αφανισμό. Γι’ αυτό και παρασημοφορήθηκε από την Οθωμανική Κυβέρνηση της Κωνσταντινούπολης. Ο ίδιος όμως άνθρωπος που παρασημοφορήθηκε για την ανθρωπιά του, καταδικάζεται αργότερα από τους Νεότουρκους του Κεμάλ «υπό του εν Αμασεία Δικαστηρίου ερήμην εις θάνατον».
Η ιστορία διασώζεται από τον Βαλιούλη, όταν καταφέρνει να επιβιώσει και να επιστρέψει στην Αθήνα για να βρει την οικογένεια του. Εκδίδεται όμως, αποδεικνύοντας ότι παραμένει ζωντανή, το 1957, δηλαδή λίγο καιρό μετά τις βάρβαρες επιθέσεις των Τούρκων στους Έλληνες της Κωνσταντινούπολης στις 6 Σεπτεμβρίου 1955 , όταν βανδάλισαν Ορθόδοξους Ναούς και κοιμητήρια, κατέστρεψαν καταστήματα και σπίτια ομογενών και με την πρόφαση του Κυπριακού ζητήματος βίασαν, σκότωσαν και ξερίζωσαν το μεγαλύτερο μέρος της Ελληνικής μειονότητας καταπατώντας στην πράξη από τότε τη Συνθήκη της Λοζάνης. Η δραματική αυτή εξέλιξη απέδειξε, ότι η ιστορία είναι τόσο ζωντανή, ώστε θα ήταν αφέλεια αντί να τη μελετούμε για να διδαχθούμε, να συνεχίζουμε να την αγνοούμε ή να την εξωραΐζουμε.
Με πίκρα ο συγγραφέας αναφέρεται στο ελληνοτουρκικό σύμφωνο φιλίας Βενιζέλου- Κεμάλ του 1930 που αναγνωρίζει μεν ότι επιδιώκει να απαλλάξει τους μεταγενέστερους από το βάρος του λυπηρού παρελθόντος, ώστε να μπορέσουν απερίσπαστοι να αντιμετωπίσουν το παρόν και το μέλλον. Από την άλλη όμως θεωρεί χρέος του να υπηρετήσει την ιστορική αλήθεια, τις εθνικές και χριστιανικές αξίες και να τιμήσει τη μνήμη αυτών που χάθηκαν άδικα και βάρβαρα.
Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο τοποθετείται και ένας άλλος διακεκριμένος ρεαλιστής πρόσφυγας, ο Πόντιος Δημήτριος Ψαθάς, ο οποίος είπε:
«… Αντιτουρκικό χαρακτήρα έχουν τα ίδια τα γεγονότα, που δείχνουν τους Τούρκους έτσι όπως ήσαν και όπως έδρασαν τα χρόνια εκείνα. Ούτε επιτρέπεται να θυσιάζουμε την Ιστορική Αλήθεια σε καμία σκοπιμότητα, όπως, δυστυχώς, καθιερώθηκε να γίνεται από τον καιρό που χαράχθηκε η λεγόμενη ελληνο-τουρκική φιλία. Η άστοχη τακτική της αποσιώπησης των γεγονότων της ιστορίας, ήταν ίσως και ένας από τους λόγους που τόσο άσκημα πορεύτηκε η «φιλία» με τους Τούρκους. Να ρίξουμε το πέπλο της λήθης στο παρελθόν, αλλά να ξέρουμε όχι να κρύβουμε. Να ξέρουν και οι ίδιοι οι Τούρκοι το τι φτιάξαν οι πατεράδες τους, για να αποφύγουν τα όσα στιγμάτισαν εκείνους, εφόσον θέλουν να πάρουν τη θέση, που φιλοδοξούν, ανάμεσα στα πολιτισμένα έθνη. Μόνο έτσι, ξέροντας εμείς τους Τούρκους και ξέροντας εκείνοι εμάς και το στιγματισμένο παρελθόν τους, μπορεί κάποτε να χαράξουμε μια ελληνο-τουρκική φιλία επάνω σε στέρεες βάσεις». (Δημήτρης Ψαθάς 2001, Γη του Πόντου)
Αγαπητοί φίλοι
Αν ως Έλληνες θέλουμε να αντέξουμε στην πίεση μιας ισοπεδωτικής παγκοσμιοποίησης που εκδηλώνεται με το φαινόμενο του MacDonaldnisation, δηλαδή την απόπειρα της κλωνοποίησης των εθνικών πολιτισμών και της αναθεώρησης της πραγματικής ιστορίας, οφείλουμε να προστατέψουμε την ιστορική αλήθεια και την πολιτιστική μας ταυτότητα. Κι αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο, αν το νεοσύστατο Ελληνικό Κράτος των 200 ετών και κυρίως ο λαός του, καταφέρει να παρακολουθήσει την επιτυχημένη ιστορική διαδρομή του Ελληνικού Έθνους που κουβαλά στην πλάτη του έναν ξεχωριστό παγκόσμιο πολιτισμό και μια ιστορία 3.000 ετών.
Αν πραγματικά θέλουμε να κάνουμε μια νέα αρχή στις διακρατικές μας σχέσεις με την Τουρκία, τότε πρέπει να βασιστούμε στη ιστορική αλήθεια, στον αμοιβαίο σεβασμό και σε διεθνώς αποδεκτούς κανόνες δικαίου.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο, ότι η μεγάλη Γερμανία επανέκαμψε ενωμένη στην διεθνή κοινότητα μετά τα φρικιαστικά εγκλήματα σε βάρος της Ανθρωπότητας κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, μόνο όταν με θάρρος και παρρησία ο φωτισμένος Καγκελάριος της Χέλμουτ Κόλ, γονάτισε μπροστά στους τάφους των θυμάτων στα μαρτυρικά χωριά της Ελλάδας και αλλού, ζήτησε συγγνώμη για τα εγκλήματα των Ναζί και υποστήριξε εμπράκτως μια νέα πολιτική, ΟΧΙ για μια Γερμανική Ευρώπη, αλλά για μια Ευρωπαϊκή Γερμανία.
Αυτός είναι ο μόνος δρόμος που η διεθνής κοινότητα και φυσικά και η Ελλάδα υποδεικνύουν και στην Τουρκία, δηλαδή όχι να αρνείται και να δικαιολογεί τις γενοκτονίες και τα εγκλήματα πολέμου του παλιού και πρόσφατου παρελθόντος της, αλλά να τα παραδέχεται ιστορικά, να τα στιγματίζει και να τα προσπερνά με πολιτικές που προτάσσουν την Ειρήνη, τη Φιλία και φυσικά το σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο και τις Συνθήκες.
Η σύγχρονη Ελληνική Πολιτεία έχει χρέος να παραδεχθεί, ότι παρά τις όποιες τεχνολογικές εξελίξεις, ΟΛΑ τελικά ΕΙΝΑΙ ΘΕΜΑ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, διότι η ΠΑΙΔΕΙΑ είναι το ασφαλέστερο όχημα μετάβασης στο μέλλον, αρκεί να θεμελιώνεται στις διαχρονικές ΑΞΙΕΣ του πολιτισμού μας και στην ΑΛΗΘΕΙΑ της ιστορίας μας. Σε αυτή την ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΛΗΘΕΙΑ συμβάλλει η σημερινή πρωτοβουλία επανέκδοσης της ιστορικής κατάθεσης του συμπατριώτη μου Ανατολικοθρακιώτη Παντελή Βαλιούλη».
